Pogled na... - Srbija

Srpski restorani među najboljim u svetu

Američki nedeljnik "Njusvik" je nedavno "Kafanu" na Menhetnu, čiji je vlasnik Vlada Ocokoljić iz Beograda, svrstao među najbolje restorane na svetu, stavivši ga među 101 ime, koliko ih ima na listi.

- U lokalu dominiraju opuštena atmosfera i odlična hrana. Osećate se kao kod kuće, što nije slučajno, jer vlasnik služi pite i salate pravljene po receptima njegove mame, tetke i bake, a srpski roštilj se sprema po kuvaru objavljenom davne 1930. godine - napisali su novinari "Njusvika".

Nije "Kafana" jedino poznato "srpsko mesto u SAD", kako govore naši doseljenici, jer u Holivudu glumci i danas pričaju da idu na večeru u "Dan Tanas", restoran Dobrivoja Tanasijevića, koji ga poslednjih godina izdaje, ali se u njemu služe srpski pasulj i rakija.

- Naši ljudi u rasejanju imaju 156 uglednih restorana, od čega desetak spada među najbolje na planeti - tvrdi Đorđe Čović, bivši ugostitelj iz Sidneja.

- Ti restorani su nastajali prvo kao klasične srpske kafane unutar naše kolonije, da bi se kasnije transformisali u restorane američkog, australijskog, nemačkog, kanadskog i italijanskog stila, ali sa jakom aromom srpske kuhinje - objašnjava Čović.

Kao primer navodi "Mediteraneo" Milorada Popovića u Albert parku u Melburnu, koji pored italijanskih specijaliteta poslužuje "čaroban srpski roštilj serviran kao abažur od mesa". Popović, koji je nekada radio u hotelu "Srbija" u Beogradu, dobio je lane nagradu Udruženja restoratera i ugostitelja kao mesto koje priprema najbolje krmenadle u državi Viktoriji.

- Istorija srpske kuhinje u inostranstvu je stara koliko i naša dijaspora. Gde god da su se selili, Srbi su odmah pored sale za zabavu i crkve gradili kafane. U Beču je prvu, još 1683. godine, otvorio Srbin rodom iz Sombora. Vlasnik Franjo Đura Kolčić joj je dao naziv "Kod zrna zelenog pasulja" - priča nam Dragan Matić, već legendarni ugostitelj iz austrijske prestonice.

Matić je 1982. započeo svoju bečku ugostiteljsku karijeru sa lokalom "Triesterštrase". Prošle nedelje je otvorio peti restoran u Beču i dao mu je, po kćerci, ime "Aleksandra".

- Za naše ljude u dijaspori kafana je uvek bila značajna institucija, tu su se sklapali dogovori, spremali pučevi, donosili zakoni, započinjale i završavale se ljubavi. Za strance naši restorani su muzeji srpske duše, mesta gde mogu da osete našu zemlju, da uživaju u vrelom mesu sa roštilja i medenjacima Šumadije - priča Dragan Matić, poreklom iz Brze Palanke.

Takvu aromu imaju danas zahvaljujući srpskoj kuhinji Njujork, Beč, Nesebar, Rijeka, Čikago, London, Melburn, Sidnej, Pariz, Stokholm, Johanesburg, Los Anđeles, Kopenhagen, Toronto, Las Vegas, Zagreb, Sarajevo, čak i Velington na Novom Zelandu. U centru Temišvara restoran "Lojd" drži inženjer Javor Radovančev, u Ljubljani vlasnik lanca restorana "Portal" je Momčilo Jorgačević iz Leskovca. U Moskvi su poznati restorani "Blu elefant" i "Porto Maltese", čiji su vlasnici divna dama Milka Kresoja i dvojica Crnogoraca.

U poznatom bugarskom letovalištu Nesebar, sa pedesetak restorana, srpski ugostitelji su poslednjih godina imali šest.

Danas rade samo dva - "Srpska kuća" sa "srpskom skarom" na morskoj plaži i bistro "Adualmin" u starom gradu, koji služi Mominu salatu i pasulj. Goran Jovanović, mesar sa Vlasine, roštiljdžija i suvlasnik "Srpske kuće", već 11 godina hrani Bugare i njihove goste leskovačkim roštiljom. Zbog njega Rusi, na primer, i tri puta ručaju.

U Bugarskoj dvojica srpskih ugostitelja iz Pirota drže i "Srpsku kuću" na dva mesta u Velikom Trnovu, najlepšem bugarskom gradu.

Plaćanje odoka

Najpoznatiji srpski restorani u SAD bili su "Evropa" u Nju Džerziju i "Serbijan klub" u Čikagu. Prvi je držao Tika Topalović, a služio mu je i za zbrinjavanje srpskih emigranata. Drugi je bio u vlasništvu Miomira - Mileta Radovanovića. Nije imao ni jelovnik, ni cenovnik. Jelo se od stomaka, a plaćalo odoka. Dva puta je proglašavan za najveselije mesto u SAD.